مقاله
برای روانشناسان
افزایش امار زنان و دختران آسیب دیده اجتماعی
آسیب های اجتماعی چیست؟
آسیب شناسی اجتماعی social-pathology مفهوم جدیدی است که از علوم زیستی گرفته شده و مبتنی بر تشابهی است که دانشمندان بین بیماری های عضوی و آسیب های اجتماعی(کجرویها) قائل می شوند. واژه آسیب شناسی از دیدگاه پزشکی به فرایند ریشه یابی بیماری ها گفته می شود
آسيب شناسي اجتماعي به بررسي انواع مشکلات مي‌پردازد که در سطح اجتماعي مطرح هستند و سعي مي‌کنند علل مختلف آنها را از جنبه‌هاي مختلف فردي ، اجتماعي و غيره مورد بررسي قرار دهد
آسيب هاي اجتماعي از چند جنبه قابل بررسي هستند:
1- از زوايه انسان ،كه هر انسان با هر دين وآئين واعتقاد وفكر ،ومذهب وگرايش ومسلك وارتباط با جناح يا حزب خاصي يا با ترحم يا با هدايت ويا با همراهي اعتقاد دارند كه به گروههاي آسيب پذير ياري نمايند مثلاً هر انساني دوست دارد به پير مرد يا پيرزني كمك كند
وهر انساني دوست دارد به نابينايي كمك كند و…
2- از زاويه اجتماعي اگر به اين آسيب هاي اجتماعي بموقع رسيدگي نشود افزايش جرم وجنايت را در پي دارد كه مخرب انضباط اجتماعي است
3- از جنبه سياسي ، كه اگر توجه نشود كشوررا به دامن بيگانگان سوق مي دهد وبجاي فرهنگ خودي فرهنگ بيگانه در كشور پياده مي شود وبه اعتقادات ديني ومذهبي جامعه لطمه وارد مي نمايد ، وجود آسيب هاي اجتماعي ، بزرگنمايي وتبليغات دشمنان كشور را در پي دارد ضمن آنكه وجود آسيب هاي اجتماعي در كشور اسلامي عامل تبليغ منفي بر ضد اسلام است لذا لازم است كه آسيب هاي اجتماعي ريشه يابي شود واز كلي گويي در جامعه پرهيز گردد وبا ارائه راهكارها ي مدرن به جزئيات آسيب هاي اجتماعي توجه شود
اهميت آسيب شناسي اجتماعی:
هر جامعه‌اي متناسب با شرايط خود ، فرهنگ شد و انحطاط خود با انواعي از انحرافات و مشکلات روبروست که تاثيرات مخربي روي فرآيند ترقي آن جامعه دارد. شناخت چنين عواملي مي‌تواند مسير حرکت جامعه را بسوي ترقي و تعامل هموار سازد
طبق آمارهای اعلام شده از سوی سازمانهای مختلف آسيبهای اجتماعی در سال گذشته، در جامعه افزايش يافته است. متاسفانه ما در جامعه شاهد حضور روز افزون آسيبهای اجتماعی هستيم، به طوری که ناامنی و بیاعتمادی مردم نسبت به يکديگر را در جامعه احساس میکنيم. آسيبهای اجتماعی شامل دزدی، خشونت، تجاوز، آدمربايی، طلاق، روابط جنسی نامشروع، فرار دختران و زنان، فحشا، مزاحمتهای خيابانی به زنان و دختران، ارتشا (رشوهخواری و رشوهدهی)، خيابانگردی، اعتياد، توزيع مواد مخدر و مشروبات الکلی، کودکان کار و خيابانی، تن فروشی، همسرکشی، قتل، خودکشی، چاقوکشی، کيفقاپی و جيبزنی است که هر يک از معضلات اساسی جامعه به شمار میرود. جامعهشناسان از آسيبهای اجتماعی به عنوان بيماریهای اجتماعی ياد میکنند و پيشگيری از بروز آن را بهتر از درمان آن میدانند؛ زيرا پيشگيری از بروز و گسترش آسيبهای اجتماعی بسيار آسانتر و کمخرجتر از درمان آن است
در پی کاهش سن آسیب‌های اجتماعی میان زنان و همچنین گستردگی آنها، مسئولان و صاحب‌نظران سخن از زنانه‌شدن آسیب‌ها به میان آورده‌اند. اصطلاحی که بسیاری کارشناسان با آن مخالفند . زنانه شدن آسیب‌های اجتماعی زنانه‌شدن آسیب‌ها این را به ذهن متبادر می‌کند که اگر قبلا مردها دچار آسیب‌ها بوده‌اند، حال زنان درگیر آن هستند. درست آن است که بگوییم میزان آسیب‌دیدگان زن نسبت به گذشته افزایش یافته است. دلیل اینکه آسیب‌ها میان زنان افزایش پیدا کرده حضور بیشتر آنها در جامعه در سال‌های اخیر است که روندی طبیعی به حساب می‌آید..
اگرچه دولت در این مسیر قدم هایی برداشته و تلاش کرده است تا مشکلات زنان و دختران آسیب دیده اجتماعی را کاهش دهد، اما واقعیت این است که مشکلات این افراد به شدت زیاد و از سویی نیز جمعیتشان رو به افزایش است. از همین رو مجموعه اقدام های صورت گرفته را نمی توان کافی و موثر دانست چرا که اگر اینطور بود، این روند کاهشی می شد.دولت باید افراد زنان و دختران آسیب دیده اجتماعی را به صورت تک تک شناسایی کند و علل ایجاد مشکل، نیازها، آسیب های آنها و…. را بررسی کند و برای هر کدام به صورت جداگانه و بر اساس مستندات علمی تصمیم گیری حمایتی کنددر هر رویداد اجتماعی که بخواهیم مورد بررسی قرار دهیم، جمعیت نقش مهم و تعیین کننده ای دارد. مشکلات و آسیب های اجتماعی در مناطق پر جمعیت بیشتر است. جدا از عامل جمعیت اگر در یک جامعه فرهنگ، سطح دانش عمومی، وضعیت اقتصادی، شرایط بهداشتی و… در سطح پایینی باشد این مشکلات افزایش خواهد یافت. بنابراین اگرچه در کشور ما آسیب های اجتماعی در کلانشهرها بیشتر است، اما در این بین نمی توان از سایر مناطق کشور به ویژه مناطقی که از خدمات رفاهی بالایی برخوردار نیستند نیز در این رابطه غافل بود. به نظر من مشکلات دختران و زنان آسیب دیده اجتماعی از لحاظ جسمی ، روانی و معیشت زندگی بسیار بحرانی است و در همین راستا ضروری است تا کسانی که در قبال آنها مسئولیت دارند، از جمله بهزیستی، شهرداری، آموزش پرورش، وزارت کار، مجلس شورای اسلامی و دیگر نهاد های مرتبط وارد عمل شوند و به صورت هماهنگ این موضوع را پیگیری کنند
بديهی است که راه يافتن راهکارهای ،کنترل جز با ريشهيابی و يافتن علل بروز و افزايش آسيبهای اجتماعی امکانپذير نخواهد بود. آنچه مسلم است اينکه آسيبهای اجتماعی تمام آثار خدمات ارزنده گذشته و حال را از بين خواهد برد و همه آنها را در اختيار صاحبان قدرت غيرقانونی که منشاء فساد هستند، قرار میدهند
ايجاد فضای عمومی سالم در جامعه همراه با عشق و محبت, عادلانه شدن توزيع ثروت و درآمد در جامعه و انتقال يافتن منابع ملی به نفع نيازهای اجتماعی ، باعث کاهش آسیب های اجتماعی می شود .
گسترش فرهنگسراها و محلهای ورزشی ، افزایش اگاهی عمومی به مردم به خصوص دختران و زنان ، شناساندن اسیب های اجتماعی از دیگر راهکار کنترل آسيبهای اجتماعی در جامعه است .
به اميد روزی که مسوولان به کنترل آسيبهای اجتماعی بيانديشند و اقدامی موثر در کنترل آسيبهای اجتماعی انجام دهند وخانوادها اگاه ترشوند و جامعه سلامتی خود را باز يابد.
محدثه قبادی
منابع :
مصاحبه دکتر فریبرز رییس دانا
مصاحبه دکتر سیما فردوسی